Анод банк нь Монгол улсын эдийн засгын 10%, банкны системд хадгаламжийн 20% эзэлдэг байсан үе байгаа бөгөөд бид энэ том аж ахуйг унагахгүйн тулд бүхий л хүчээ дайчлан ажилласан боловч банкны алдагдал нь цэвэр төлөгдөөгүй зээл, зээлийн хүү, аккердативын төлбөр, үйл ажиллагааны зардал, хадгаламжийн хүү, эрсдлийн сан, ажилчдын шагнал, маркетингийн зардал зэргээс гарсан алдагдалууд юм. Нөгөө талаас дэлхийн санхүүгийн хямрал нүүрлэж Щвейцарь, Англи, Америк зэрэг банкны бизнесийн олон зуун жилийн туршлагатай орнуудын 100-150 жил оршиж байсан том том банкууд унах нь едрийн үзэгдэл болжээ. Манай банкны алдагдал нь активийн чанаргүйжүүлэлт гэдэг утгаараа олон улсын банкны хямралтай агаар нэг гэдгийг тооцож үзнэ үү. Хэрэв эдгээр алдагдлуудыг задлан нэг бүрчлэн үзвээс тухайн үеийн монголбанкны шалгалтанд жилд 2-с доошгүй удаа хамрагдаж байсан учир бүх алдагдал үүсгэж байсан том зээлүүдийн түүх нь манай банкны аудит болон монгол банкны шалгалтын материал дээр байгаа болно. Солонгосын LG компани LC-с үүссэн хамгийн том алдагдал үүсгэсэн материалууд нь эдийн засгийн цагдаад удаа дараа шалгагдаж байсан билээ.

Миний хувьд сүүлийн 5 жилд хөрөнгө оруулалтын чиглэлийг хариуцан сүүлийн 2 жилд АНУ дахь банкны төлөөлөгчийн газар ажиллаж байсан болно. Бидний 17 жилийн үйл ажиллагааг шалгах ихээхэн хугацаа орох нь ойлгомжтой бөгөөд хэзээ дуусах нь тодорхой биш байгаа тул энэ хугацаанд батлан даалтанд гарах хүсэлтэй байна.

Хэдийгээр би зөвхөн хувийн банкныхаа төлөө өдөр шөнөгүй ажиллаж байсан хэдий ч 60 000 мянган хадгаламж эзэмшигчидийн хадгаламжийн хүү төлж , 6000 зээлдэгчидэд зээл олгон улс орны эдийн засагт ихээхэн хувь нэмэр оруулж байсаныг тооцож үзэхийг холбогдох хүмүүсээс хүсч байна.

Манай банкны стратеги нь уул уурхайн салбарыг түлхүү анхаарч ажилаж байсан бөгөөд 200 орчим сая долларыг уул уурхай, зам тээврийн тоног төхөөрөмж, хүнд машин механизм хэлбэрээр оруулж ирж, олон мянган ажлын байр бий болгон үндэсний тэргүүлэх компаниудыг үүсгэхэд өөрсдийн хувь нэмэрээ оруулсан болно.

Дахин хэлэхэд бид банкныхаа төлөө бусад улсын жишгээр улсдаа гаднаас хөрөнгө оруулалт татан манай харилцагчид болон зээлдэгчидээ дэмжин ажилласанаар олон мянган ажлын байр бий болгож, татвар төлөгсөдийг бий болгож улсынхаа эдийн засгийн чадавхыг сайжруулахын төлөө амралт чөлөөгүй ажиллан 17 жил зүтгэхдээ бидний гол үүрэг гэсэн хатуу бодолтой байсан бөгөөд дэлхийг хамарсан санхүүгийн хямралын өмнө хүчин мөхөсдөснөөс биш бид зохион байгуулалттай гэмт бүлэглэл биш юм. Их хэмжээний мөнгө оруулж ирэх нь нөр их хөдөлмөр шаарддаг ч, нөгөө талдаа өндөр эрсдэл дагуулдаг билээ.

Товчхон дүгнэж хэлэхэд монголын тэргүүлэх топ харилцагч компаниуд, ард түмний хадгаламж эзэмшигчидийн төлөө ажиллаж яваад шоронд хоригдох боллоо. Хүний эрхийг дээдэлдэг ардчилсан орнуудад иймэрхүү эдийн засгийн шинж чанартай иргэний хэрэг байж болох хэргийг эрүүгийн хэргээс тэс өөр нөхцөл байдалд шалгадаг жишигийг тооцож үзэхийг холбогдох эрхэмүүдээс хүсч байна.

Намайг оргон зугтаана, үйлдсэн хэргээ баллах зэргээр мөрдөн байцаалтанд саад болно гэх үндэслэлээр хорьж байгаа гэж ойлгож байна.

Эдгээр үндэслэлүүд нь бодит амьдралтай нийцэхгүй гэдгийг тайлбарлая.

1. Оргон зайлна гэдгийн хувьд:

Би америкт гэр бүлийн хамт хуулийн дагуу ажил эрхлэх визтэйгээр 2 жил орчим оршин сууж байгаад хамгийн сүүлд 2008 оны 10 сарын эцсээр Монголд ирсэн. Тэгээд хэдхэн хоногийн дараа банкны Гүйцэтгэх захирлаар нэг сар хүрэхгүй хугацаанд ажиллаж байгаад хоригдсон. Таны бодож байгаа шиг оргох сэтгэлтэй байсан аваас өчнөөн зардал гарган том хүүгээ сургуулиас нь гарган нялх хүүхдээ чирэн гэр бүлээрээ эх орондоо эргэж ирэхгүй байсан биз. Бидний хувьд энэ хэлмэгдүүлэлт дуулианы дараагаар эргээд бизнесээ эрхлээд явна гэсэн хатуу итгэлтэй байгаа учраас оргон зайлсан гэсэн гэмт хэрэгт орооцолдох нь ямар ч утгагүйгээс гадна бид тийм ёс суртахуунтай улсууд биш билээ. Иймээс эрүүгийн хэрэг үйлдээгүй байж шүүх, прокурор, цагдаагаас оргон зайлах шаардлага байхгүй.

Манай гүйцэтгэх захирал байсан Уламбаяр АНУ-д улс төрийн орогнол хүссэн учраас та бүгд ийм үйлдэл хийнэ гэсэн шалтгаан байдаг. Үүнд хариулая. Бид ардчилсан улсад амьдарч байгаа. Уламбаяр хувийн шалтгаанаар АНУ явсан бөгөөд тэнд үлдсэн нь зөвхөн тэр хүний хувийн асуудал юм. Хэрэв хэрэг үйлдсэн нь тогтоогдвол интерпол баривчлаад аваад л ирнэ. Хэрэв Монголд хэлмэгдүүлэлт явагдаж байгаа бол хэзээ энэ үйл явдал дуусна тэгэхэд ирнэ биз. Би бодохдоо хэлмэгдүүлэлтээс зугтсан гэж бодож байна.

2. Үйлдсэн хэргээ баллах гэдэг дээр:

Манай банкны төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын эрсдэлд орсон явдал нь манай банкны гадаад, дотоод орчны олон хүчин зүйлээс улбаатай. Бид банкныхаа эсрэг үйл ажиллагаа явуулах ямар ч үндэслэл байхгүй билээ. Учир нь Анод банк бол хувийн банк байсан бөгөөд бид гэмт хэрэг үйлдэнэ гэдэг нь толгойд багтахгүй байна.

Миний гүйцэтгэх захирал байсан үе буюу 1999-2005 оны баримтууд бүгд архивт хадгалагдаж байгаа бөгөөд үүнийг устгах ямар ч боломжгүй. МБ-ны БЭТ эдгээр баримтуудыг найдвартай хадгалж байгаа гэж найдаж байна. 2005-2008 оны хувьд бол ТУЗ гэдэг бол гүйцэтгэх засаглал биш зөвхөн хурлын байгууллага бөгөөд хурлын протуколууд мөн л банкны архивт хадгалагдаж байгаа. Надтай холбоотой бүхий л материалууд банкны холбогдох газрууд ТУЗ-н дэргэдэх дотоод хяналтын газар мөн монгол банкны хяналт шалгалтын актан дээр байгаа бөгөөд цаг хугацааны хувьд ч гэсэн бидэнтэй холбоотой баримтууд бүгд архивт шилжсэн болно.

Миний хувьд 17 жил төв банкны удирдлаган дор ажиллахдаа нэг ч удаа албан харилцааны зөрчил гаргаж байгаагүй бөгөөд мөн ийм л зарчмаар хууль мөрдөн байцаах, прокурорын байгуулагын шаардлагыг хатуу мөрдөх болно.