Х.Хангай

-Та бүхэнд баяр хүргэе. Захирлуудын биеийн байдал ямар байна вэ?

-Баярлалаа. Ер нь сайнгүй л байна.

-Батлан даалтад гаргах болсныг хэзээ мэдсэн бэ?

-Өнөөдөр мэдлээ. Яг одоо (19.00) Ганц худаг дахь урьдчилан хорих төвийн гадна хүмүүсээ гарч ирэхийг хүлээгээд байж байна.

-Ямар үндэслэлээр батлан даалтад гаргах болов?

Батлан даалтад гаргах тухай магадлал гараад байсан ч эцсийн шийдвэр нь өчигдөр 16.50 цагт гарлаа. Манай сурвалжлах хэсэг 17.30 цагт Ганцхудаг дахь урьдчилан хорих төвд очсон боловч 19.00 цагт Д.Энхтөр, Н.Даваа нарыг Ганцхудагаас гаргалаа. Тэднийг шууд гэр рүү нь явуулсангүй. Мөрдөн байцаах газрын Онц хүнд гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийн дарга Б.Батбаатар өрөөндөө дуудаж уулзаад гаргасан юм. Д.Энхтөр их турсан нь анзаарагдаж байсан. Тэд батлан даалтад гарсандаа баярлаж байгаагаа хэллээ. Харин Э.Гүр-Аранзыг Төв аймагт саатуулж байсан юм. Түүнийг цагдан хорих төвөөс авчрахаар мөрдөн байцаагч нь 20 цагт Төв аймгийг зорилоо. Батлан даалтад гарсан захирлууд юуны өмнө биеэ эмчлүүлэх гэнэ.

Х.Оюунсүрэн

-Таны нөхөр Н.Даваа III эм­­нэлэгт хэд хоног эмчлүүлж бай­­гаад эргээд хоригдсон гэж дуулд­­сан. Эм­нэлэгт ямар эм­чилгээ хийлгэсэн юм бэ?
-Тийм ээ. Миний нөхөр III эм­нэл­гийн Зүрхний тасагт хэв­тэж эмчлүүлээд төрөл бүрийн шин­жилгээ хийлгэсэн. Зүр­х­­ний зонн тавих гэдэг шин­­­­жил­гээг ачаалалтай бо­­лоод ачаа­лалгүй гэсэн хоёр ян­­заар хийл­гэж үзлээ. Ачаа­лал­­тай шинжилгээг нь хийл­гэ­­хэд ачаал­лыг маш муу авч бай­­сан. Жаа­хан ачаалал өгө­хөд л зүрх нь хаагдчих гээд бай­хаар нь ца­виных нь вен­нийн суд­саар шингэн шахаад зур­гийг нь авсан. Ингээд үзэ­хэд зүрхний титэм судасны на­рий­сал болжээ гэж эмч нар дүг­нэсэн. Энэ нь хүний амь насанд маш аюултай бай­даг гэнэ лээ. Яагаад гэвэл тэр на­­рийссан судсан дээр цус нь бөөг­нөрч байгаад ачааллаа дий­­лэхгүй цус алдаж, зүрх нь зог­­сох аюултай байдаг гэсэн.
Зургаан жилийн өмнө ми­ний хань зүрхний өвчнөөр өвчил­сөн болохоор эмчийн хя­налтанд байсан юм. Ха­рин “Ганц худаг”-т байх хуга­цаанд энэ өвчин нь сэдрээд хүн­дэрсэн байна лээ. Эмч нар хэлэхдээ “одоогоор мэс за­сал хийлгэх шаардлага байх­гүй ч үргэлжлүүлэн эм­нэл­гийн хяналтанд байлгах шаард­лагатай” гэсэн. Удахгүй Фран­цын эмч нар Монголд ирж, зүрх­ний шинжилгээ хийхэд нь үзүүлж, шинжилгээ хийл­гээд эмчийн хяналтанд байлга гэж эмчлэгч эмч Баасанжав Цэ­рэн­жав, Сэржээ нар хэлсэн. Тэ­гээд Н.Даваагийн сэтгэл са­нааг тайван байлгаарай гэж надад захьсан. Хэт баяр­луулах, хэт догдлуулах, хэт гом­доох зэргээр сэтгэлийн янз бү­рийн хувиралд оруулж болохгүй гэнэ лээ.

-Бие нь жаахан ч гэсэн тэнхрэв үү?

-Анх “Ганц худаг”-аас ирс­нээ бодвол мэдээж эмчилгээ хийл­­гэсэн юм чинь тэнхэрсэн. Гэх­­дээ л үргэлжлүүлээд эм­чийн хяналтанд байлгах шаард­­лагатай. Урьд нь бас шулуун гэдэсний ха­гал­гаанд орж байсан юм. Хүй­тэн, сэрүүн газар байхдаа тэр өвчин нь сэдэрснийг гу­рав­дугаар сарын 12-нд нэг­дүгээр эмнэлэгт үзүүлэхэд би­дэнд хэлсэн. Тиймээс да­хин хагалгаа хийлгэх шаард­ла­гатай, яагаад гэвэл өвчин нь сэд­рээд идээт үрэвсэл хур­жээ гэсэн. Ингээд сая нэгэнт эм­нэлэгт хэвтэж байгаа юм чинь нэгдүгээр эмнэлэгт очоод шулуун гэдсээ дахиад нэг үзүүлчихье гэдэг хүсэлт гар­­гатал Улсын мөрдөн бай­цаах газраас шинжилгээнд оруу­­лахыг зөвшөөрөөгүй. Дараа нь Батбаатар мөрдөн бай­цаагч зөвшөөрөөд “Даваа гарагийн өг­лөө 09.30 цагт шинжилгээнд оруул­на, бэлэн байгаарай” гэсэн. Тэгэ­хээр нь бид нэгдүгээр эмнэлэг дэх шулуун гэдэсний эмчлэгч эм­­чээс нь уулзах цаг хүсээд хү­лээл­гэчихсэн байтал замаас нь шууд “Ганц худаг” руу аваад явчихсан. Яагаад ингэж худлаа ярьж байгаа юм бэ гээд мөрдөн байцаагчаас нь асуу­хад “Би зүрхийг нь эмчлүүлнэ гэс­нээс өөр зүйл амлаагүй” гэж хэл­сэн. Гэхдээ заавал худлаа хэлж авч явах шаардлагагүй шүү дээ. Тэр үед надад хэлэх ч үг олдоогүй. Өөрийн эрхгүй нүдэнд нулимс бүр­хээд ирсэн.
-“Ганц худаг”-т орохоос өмнө бие нь ингэтлээ өвддөг байсан уу?
-Үгүй ээ. Шулуун гэдэсний хагал­гаанд орсныг эс тооцвол ма­най хүн их бие сайтай хүн. Үргэлж уул хадаар явдаг, эрүүл чийрэг бие­тэй хүн байсан. “Ганц худаг”-т хо­ригдохоор хүн үнэхээр бие муутай бол­дог юм байна.
-Өрөөнийх нь нөхцөл байдлыг та хэлээч. Ямар өрөөнд хэдүүлээ бай­сан юм бэ?
-Өмнө нь 2.7-г харьцах нь 2.7 м хэм­жээтэй өрөөнд зургаагаас до­луу­лаа хоригдож байсан. Өөрөө хэ­лэхдээ “Манай өрөөнд зургаагаас до­лоон хүн байхад хажуугийн өрөөнд гурван хүн байна. Ийм л нөх­цөлтэй байна даа” гэсэн. Дарга, цэ­рэгт нь хэлэх үү гэхээр “За яах вэ, цаанаасаа зохион байгуулалттай ингэж байгаа юм байлгүй дээ. Хэлээд хэрэггүй ээ” гэдэг.
-Ер нь анх баривчилгаа явагд­сан тэр өдрийн процессыг та яриач. Яг юу болсон юм бэ?
-12 дугаар сарын аравны орой Н.Да­ваа “Бурхан халдун”-ыхаа ажлыг эрдэмтэдтэй ингэж, тэгж я­риад гэсээр гэртээ орж ирсэн. Бид хоолоо идчихээд салхинд гарангаа хүнд юм өгөх ёстой байсан юм. Түүнийгээ өгчихөөд дөнгөж гэртээ орж ирээд байтал Н.Давааг Улсын мөрдөн байцаах газар дээр яаралтай хүрээд ир гэж дуудсан. Мөрдөн байцаах газар дээр би хүргэж өгчихөөд хүлээж байтал Н.Даваа удаа ч үгүй гараад ирсэн. Яасан, юу гэж байна гэтэл “Иргэний үнэмлэх, гадаад паспортоо аваад ир” гэж байна. Намайг гадаад дотоод явж болохгүй гэж байх юм. Юу гэсэн үг юм бол, яагаад ингэж байгаа юм бол гэж байсан. Тэгээд бид хоёр гэртээ очоод иргэний үнэмлэх, гадаад паспортыг нь аваад эргээд Мөрдөн байцаах газарт хүрч ир­сэн. Энэ үед оройн есөн цаг болж байлаа. Хоёр да­хиа Мөрдөн байцаах га­зар руу ороод Н.Даваа гарч ирэхгүй маш их удсан. Өвөл байсан болохоор ма­шиныхаа паарыг асаачихаад л хү­лээгээд байлаа. Удаад болохгүй бай­хаар нь арга ядахдаа гар утас руу нь залгатал холбогдох бо­ломж­гүй байсан. Тэгтэл өглөө 04 цагийн үед Оюунбилэг өмгөөлөгч над руу утасдаад “Гурван захирлыг гур­вууланг нь хорино, хувцсыг нь аваад ир гэж байна” гэсэн. Ингээд өг­лөө 08 цагийн үед тэднийг “Ганц ху­даг” руу авч яваад тэр чигт нь хорьсон.
-Оргон зайлж магадгүй гэ­дэг шалт­гаанаар хорьсон нь мэ­дээж. Тухайн үед хорих гэж буй үндэслэлийг нь яг юу гэж тайл­барлаж байсан юм бэ?
-Тийм ээ. Оргон зайлах үндэс­лэлтэй, мөрдөн байцаах үйл ажил­лагаанд саад учруулж болзошгүй гэж тайлбарласан. Одоо ч гэсэн бат­лан даалтад гаргая гэхээр энэ тайл­бараа хэлдэг. Уг нь манай Н.Да­ваа эх орноосоо өөр газар амь­д­арч чаддаггүй хүн. Хүмүүс тан­саглаад элдэв янзын хоол идэж бай­хад манай хүн монгол лавшаа идэж, сүүтэй цайгаа л уудаг. Тийм хүн оргож зайлаад юу идэж, яаж амьд­рах юм бэ.
Банкны асуудлын тухайд би уч­рыг нь сайн мэдэхгүй байна. Энэ талаар Н.Даваа угаасаа надад огт ярьдаггүй байсан. Яагаад гэ­хээр Н.Даваа банкны дотоод үйл ажиллагаанд оролцдоггүй, ТУЗ-ийн гишүүн гэдгээрээ л явдаг бай­сан. Н.Даваагийн ганц ярьдаг зүйл нь Чингисийн онгон, Турк, Ка­закын түүх шүү дээ. Н.Даваа түү­хэнд үнэхээр нугасгүй.

“Өглөөний сонин” №116 (690) 2009-06-18

Ж.Занаа: Хүний эрх гэдэг утгаар бидэнд хандсан
-”Анод” банкны захирал асан Д.Энхтөрийн судсаар шингэн зүйл шахсан гэх мэдээлэл цацагдаад байна. Үнэхээр судсаар нь шингэн зүйл шахсан нь үнэн юм уу?

-Өмгөөлөгчийнх нь мэдээлснээр хүч хэрэглэж шингэн шахсан нь үнэн гэсэн. Яг ямар шингэн, яах гэж шахсаныг сайн мэдэхгүй байна. Хүч хэрэглэж хийсэн болохоор хүний эрхэнд халдсан гэдэг утгаар нь бидэнд хандсан хэрэг.

-Ямар хүн хүч хэрэглэсэн юм бол. Тэр талаар мэдсэн юм байна уу?

-Өсөхбаяр гэсэн байх. Танцхудаг”-т хүч хэрэглэн, зодож хүний эрхийг ноцтой зөрчсөн байсан. Тийм учраас бид хэвлэлийн бага хурал хийж, хүний эрх ноцтой зөрчигджээ гэж мэдээлсэн. Өөр бусад зүйлийн талаар сайн мэдэхгүй байна.

Б.Оюунбилэг: Хорих хугацааг 30 хоногоор сунгасан
-Таны өмгөөлж байгаа Д.Энхтөрийн биед ноцтойгоор халдан судсаар нь шингэн шахсан гэсэн мэдээ цацагдаад байна. Энэ тухай тайлбарлахгүй юу?

-Угаасаа хоригдож байх үедээ ямар нэгэн тэмцлийн хэлбэрийг сонгосон бол албадан эмчилгээ хийх ёстой байдаг.
Тэгээд судсаар дусал тариа хийсэн юм билээ. Үүнээс өөр мэдээлэл өгөх боломжгүй.

-Үнэхээр ноцтой хэрэг болоогүй юм бол яагаад хүний эрхийн төвд хандсан юм бэ?

-Тэр бол зүгээр л судсаар хийх ёстой шингэн байсан. Хамгийн гол нь өөрт нь болоод өмгөөлөгчид үзүүлээгүй, ямар шингэн хийх гэж байгаагаа хэлээгүй хийсэнд хүний эрх зөрчигдсөн гэж үзээд байгаа юм.

-Батлан даалтад гаргахаар хөөцөлдөж байгаа гэсэн. Юу болж байна вэ?

-Бид хүсэлтээ гаргасан. Гэвч хүсэлтийг маань хүлээж авалгүй дахиад 30 хоногоор хорих хугацааг сунгасан. Сар болгоны 10-нд хорих хугацааг сунгаад байгаа.
Э.Энхээ

“Анод” банкны ТУЗ-ийн гишүүн Н.Давааг өчигдөр “Ганц худаг”-ийн урьдчилан хорих төвд эргүүлэн хорьжээ. Зүрхний судас нь хэт нарийссанаас болж хэзээ ч бөглөрч, амь насаа алдаж болзошгүй болсон түүнийг яаралтай мэс засалд оруулах ёстой байсан ч эргүүлэн хорьсон байна. “Шастины нэрэмжит Клиникийн нэгдсэн III” эмнэлэгт хэвтэж байсан түүнийг нарийн мэргэжлийн шинжилгээ хийлгэхээр Улсын клиникийн төв эмнэлэг рүү авч явах үед нь “Ганц хураг”-ийн урьдчилан хорих төв рүү гэнэт эргүүлэн “ачжээ”. Харин ТУЗ-ийн гишүүн Д.Энхтөрийн тухайд тун удахгүй цөсний мэс засалд орохоор болсон байна. Түү­ний цөсний хүүдий жи­рийн хүнийхээс тав дахин то­морсон гэж үзсэн болохоор нэн яаралтай мэс хагалбарт оруу­лахаар болжээ. Энэ мэ­тээр “Анод” банкны удирд­лагуудын бие “Ганц худаг”-т хоригдсоноос эрс муудаж эхэл­сэн бололтой. Хэл ам татлан байж III эмнэлэгт хэсэг хуга­цаанд хэвтүүлээд байсан тэднийг түрүүчээс нь ийнхүү эргүүлэн хорьж эхлэв.
Тэгвэл амь наана, там цаана байх энэ үед Монгол­банкны бүрэн эрхт төлөөлөгч С.Насанжаргал юу хийж суугаа бол.
Сард таван сая төгрөг хөн­гөхөн халаасалж, хамгийн ба­га бензин иддэг жийпийг унаж байгаа хэмээн чамлан байж RAV-4 хөлөглөсөн тэрээр үнэн хэрэгтээ “Анод” банкийг босгохын төлөө зүт­гэж байна уу, эсвэл унага­хын тулд улайрч эхлэв үү. Ямартаа ч сав л хийвэл “Анод”-ын удирдлагуудыг хэв­лэлээр муулж, өнгөрсөн баларсан амьдрал мэтээр өнөөх банкийг нь дампуурна хэмээн зарлах болов.
Уг нь банк гэдэг эмзэг салбар. Ард түмний итгэлцэл дээр оршин тогтнодог нандин шү­тэлцээтэй болохоор дам­пуурна гэвэл л дампуурч орхидог “эвгүй” газар. Тийм ч болохоор аль нэг банк дампуурах, эс дампуурахыг ард түмэнд ам задгай ярьж бол­доггүй ч гэх нь бий. Ха­рин Монголбанкнаас то­милогдсон бүрэн эрхт тө­лөөлөгч С.На­сан­жаргал бо­лох бо­лох­гүй үг хэлж, тө­рийн хүнд байж бо­ломгүй бодлогогүй тайл­барыг амныхаа зоргоор “чалчих” болов. Ёстой л хүний юманд хүйтэн загнадаг төрөлх зангаа гаргаж, босгох биш унагахын тулд зүтгэж эхэлсэн нь илт харагдаж эхэлсэн мэт. Арга ч үгүй биз дээ, “Анод”-ыг байгуулахын тө­лөө анхнаас нь хөлсөө гаргаагүй, унаж босч ирсэн арваад жилийн түүхийг нь арван хуруу шигээ мэ­дэхгүй шүү дээ, тэр. Тийм ч болохоор хүнийрхүү зан гаргаж, хүйтэн аргаар хүч үзэж байгааг үгүйсгэхгүй.
Эсвэл эр хүн шиг “хоншоор”-той загнаж сар бүр халаасалдаг таван сая төг­рөгийнхөө талыг нь ч бол­тугай “больё” гээд хэл­чих сэтгэл, зүрхийг тэр гар­гасангүй. Өөрийнх нь хэлснээр хэзээ мөдгүй дам­пуурах гэж байгаа банкийг бүр мөсөн мөлжих гэсэндээ юү, эсвэл өөрийн шуналаа үгүй хийж чадаагүйдээ тэр үү ямартаа ч өнөөдрийг хүр­тэл Монгол Улсын Ерөн­хийл­өгчийн ч авч үзээгүй өндөр цалинг өнөөх өөдгүй эр халаасалсаар байна. Тэгээд бүр “Миний цалинг Мон­голбанкнаас тогтоодог. Банк­ны ажил үнэхээр хүнд. Сард таван сая төгрөгийн цалин өгье гэхэд энд ирээд ажиллах хүн байна уу, үгүй юу” гэж хэнэг ч үгүй ярьж суух юм. Хэцүүгүй ажил хаана ч байдаггүйг “хэцүү”-г хэлэх дуртай энэ ноёнтон мэд­дэггүйгээр зогсохгүй та­ван сая төгрөгийн цалин ам­лавал чамлахгүй ажиллах тол­гой сайтай аавьн хүү за­хаас аваад зөндөө олдохыг даанч ухаараагүй бололтой.
Уг нь “Анод” банкийг уна­гаснаа биш, босгосноо зар­лавал энэ эрхмийн эрх­гүй шунаад байгаа таван сая төгрөгийн цалинг ард түмэн асуудал болгон шуу­гихгүй байсан биз ээ. Гэхдээ тэр чадсангүй.
Үүнийхээ оронд “би ч гай­гүй байна. “Анод”-ын удирд­лагууд миний одоо авч байгаагаас хамаагүй өндөр цалин авдаг байсан” гэж ичих ч үгүй барьцаж сууна.
Юутай ч хийсэн, гавьсан зүйл­гүй Монголбанкны бү­рэн эрхт төлөөлөгч “Анод”-оос сар бүр таван сая төгрөг ха­лааслахын зэрэгцээ хөөр­хий банкийг “үхэл” рүү нь явуулж орхижээ. Саяхан л “Анод” банк эргээд хэвийн үйл ажиллагаандаа орсон гэж хэвлэлээр баатарлаг ярилц­лага өгч байсан С.Насанжаргал бодлоо юунд өөр­чилснийг тааж хэлэхэд бэрх байна. Гэхдээ шунал хэ­тэрвэл шулам болдгийг ойр дотных нь хүмүүс хэлж өгч тус­лаасай даа.

С.Бэлэгмаа
сурвалжлагч

УИХ-ын гишүүн О.Чулуун­батыг “Өглөөний зочин” булан­даа урилаа. Монгол Улсын топ бан­кируудын нэг тэрээр эдийн засгийн орчны талаар ямар бодолтой байгааг сонирхов.

-Дэлхийн санхүүгийн хямра­лын нө­лөө Мон­голд аль хэ­дийн мэ­д­рэгдээд бай­гаа. Ингэхэд Монголын зах зээл багтаамжийнхаа хэм­жээнд явж чадаж байна уу?
-Багтаамж гэхээр би Монголын эдийн засаг хэр зэрэг хөрөнгө оруу­лалтыг шингээж чадах вэ, хэр импорт, хэдий хэмжээний мөнгөн урсгалыг шингээж чадах вэ гэдгээр ойлгож байна. Тэгэхээр манай эдийн засаг бол өсч, өндийж байгаа эдийн засаг. Энэ утгаараа их мөнгө оруулах хэрэгтэй. Харамсалтай нь бид энэ орон зайг бөглөж чадахгүй байна. Өнгөрсөн жилээс хойш манай эдийн засаг сайжирсангүй. Харин ч доройтчихлоо. Дэлхийн эдийн засаг, санхүүгийн хямрал манайхыг тойроод гарна гэж байсан бол эсрэгээр манайхыг дайраад гарч байна. Дайрах дайрахдаа маш хүндрэлтэйгээр шүү.
Өнгөрсөн хавар Төвбанк зээлээ зогсоосноос хойш бүх хөрөнгө оруулалт, бизнес, худалдаа, арил­жаа зогсонги байдалд орсон. Үүнтэй уялдаад монголчууд орлогогүй, мөнгөгүй болчихлоо. Дээрээс нь зах дээр байсан бүх төгрөгийг 600-700-аад сая ам.доллараар худалдаад татаад авчихсан. Төвбанкны бодлого өмнө нь ам.долларыг худалдаж аваад зах дээр төгрөг гаргаж, төгрөгөөр нь монголчууд бизнес амьдралаа санхүүжүүлж явдаг байсан. Төгрөг хүссэн хүсээгүй Монголын нутаг дээр эргэлдэнэ. Харин доллар гаргаад төгрөгөө татчихаар доллар нь тогтдоггүй. Дэлхийн валют учраас гараад явчихдаг. Өнөөдөр бид мөнгөгүй хэ­вээр байгаагийн баталгаа нь өн­гөрсөн зун шигээ барилга, уул уур­хай, газар тариалангийн ажил эхэл­­чихээд байхад бараг л ажлаа хийж ча­дахгүй сууж байгаа явдал шүү дээ.
-Мөнгөний хатуу бодлогыг шүүм­жилж байна уу?
-Өнгөрсөн жил мөнгөний хэт хатуу бодлого явуулсны үр дагавар өнөөдөр гарч байна. Дээрээс нь намар төсвөө их алдагдалтайгаар тооцож оруулж ирсэн нь их муу дохио болсон. Гадаадын компаниуд үүнээс дүрвэж эхэллээ. Монголд байнга мөнгөө байршуулж бай­сан компаниуд ханш унах нь, худал­дааны алдагдалтай гарах нь гэж үзэж байна. Засгийн газар хям­ралын эсрэг төлөвлөгөөг батлуулсан бо­ловч дорвитой арга хэмжээ авч чадахгүй байна.
Уг нь манайд жил гаруйн өмнө макро эдийн засгийн хэд хэдэн таатай үзүүлэлт байсан. Ханш, инф­ляци тогтвортой, нөөц арвин, төсөв ал­дагдалгүй, орлого сайтай, эдийн засгийн өсөлт сайтай зэрэг таатай орчинтой байсан. Энэ үед л том мөнгө авах байсан. Одоо бүгдийг нь эвдчихлээ. Тэгэхээр манайд мөнгө зээлэх нь байтугай, хадгалах гадны компани алга болж байх шиг. Дансандаа байнга 1-10 сая ам.долларын үлдэгдэлтэй байдаг Монголд ажиллаж байгаа гадаадын компаниуд бүгдээрээ Хонконг, Сингапурын банканд хадгалуулж, хэрэгтэй үедээ тэндээсээ мөнгө шилжүүлж авч байх жишээтэй.
-Манайх ОУВС-тай хөтөлбөр баталс­наас хойш макро эдийн зас­гийн бүх үзүүлэлт сайн байгааг Сан­гийн сайд саяхан мэдээлж ба­й­сан. Гэтэл та макро үзүүлэлт муу байна гээд байх юм?
-Бид сонголтгүй болчихоод арга­гүйн эрхэнд ОУВС-тай хөтөлбөр ба­талж байгаа юм. Түүнээс биш сайн байсан бол хүнээс мөнгө гуйгаад байхгүй л дээ. Бодлогоо сайн явуулж байсан бол манайд мөнгө орж ирээд л байх байсан. Яах вэ, хоёр сарын өмнөхтэй харь­цуулахад макро эдийн засгийн үзүү­лэлт сайжирсан харагдаж байгаа. Энэ утгаараа арай цэгцрэх тал руугаа явж байна гэсэн үг. Гэх­дээ сайжирчихлаа гэж хэлж бо­лохгүй. Өвчтөнөөр авч үзвэл ха­галгаа хийлгэчихээд бөгтийгөөд явж байгаа хүнийг сайжирсан гэж хэлнэ. Бүр үхлүүт хэвтэж байгаа хүнийг бодвол арай гайгүй байна шүү дээ. Түүнээс биш, сайжирна гэдэг маань өөр. Улаанбаатарт байгаа бүх кранууд ажиллаж, бүх замууд сайжирч, бүгдээрээ ажил­тай орлоготой, Монгол Улс экспор­тод бараагаа гаргадаг, төсвийн ал­дагдалгүй, банкууд нь муу зээлгүй байвал тамирчин хүн шиг харагдана. Одоо бол бид бөгтийгөөд, ярвайчихсан явж байна шүү дээ.
-Эдийн засгийн хямрал манайд уг нь бага нөлөөлөх байсан боловч суурь муу байсан учраас өвчнөөр яривал хам шинжийн өвчин туссан юм шиг болсон гэж зарим хүмүүс ярьж байна лээ. Үүнтэй та санал нийлэх үү?
-Дэлхийн санхүү, эдийн засгийн хямрал Америк, Япон, Европ зэрэг том эдийн засгуудыг ниргэсэн. Гэхдээ үүнээс болоод Монголд нэг их хүчтэй нөлөөлөх ёсгүй л дээ. Япон, Европ, АНУ-ын хувьд Монголоос нэг их юм авдаггүй. Тэндхийн зах зээлийн худалдан авах чадвар буурахаар Монголоос худалдан авахаа бууруулсан зүйл байхгүй. Харин Хятадаас авдаг зүйлээ бага зэрэг бууруулахад Хятадын эдийн засаг бага зэрэг буурсан. Гэвч Хятадын Засгийн газар хүчтэй арга хэмжээ авч дотоодын өсөлтөө дэмжчихлээ.
Хятад Улс Монголоос худалдаж авдаг зүйлээ огт бууруулаагүй. Нод­нин ч авч байсан, энэ жил ч авч байна. Тэгэхээр манай хувьд гадны хямрал нэг их нөлөөлөхөөргүй байсан. Гол нь бодлого маань буруу байснаас хямралд автчихлаа.
-Бодлого буруу явсан гэдэг нь?
-Монгол Улс хоёр дахь зун, намраа хоосон өнгөрөөж байна. Уг нь Монголд өсөлт хэрэгтэй. Иргэдэд нь ажил, орлого хэрэгтэй. Үүнийг бий болгохын тулд мөнгө хэрэгтэй бай­хад мөнгийг нь саах, хөрөнгө оруу­лагчдыг үргээх бодлого явуул­сан. Зээлээр эргэлдэж байгаа эдийн засгийг зогсоочихсон нь бүх юмыг байхгүй болгочихсонтой адил.
-Гэхдээ манай эдийн засаг зээ­лээр тэлчихсэн, хэрэглээг зээлээр хөөс­рүүлсэн гэдэг шүү дээ?
-Тийм юм байхгүй. Ядуу захад хэрэглээг зээлээр хөөрөгдөнө гэж байхгүй. Магадгүй Улаанбаатарт хэрэглээ нь ихэссэн гэр бүл 100-300 л байж болох юм. Цаана нь сая иргэний хэрэглээ тулаагүй байна.
Америк, Япон, Европын орнуудын хэрэглээ хэтэрсэн гэж хэлж болно. Тэнд бол орлого ихэссэн, хэрэглээ нь хангалттай ихэссэн учраас үнэхээр хөөсөрч эхэлж байна. Манайд ийм юм байгаа гэдэг нь шал худлаа тайлбар.
-Монгол Улс жижиг, өмнөд хөр­шөөс хамаарсан эдийн засагтай. Гэвч сүүлийн үед Хятадад эдийн засаг өсөөд байхад манайд тө­дийлөн нөлөөлөхгүй байна. Энэ юутай холбоотой юм бол?
-Өнөөдрийн манай эдийн засгийн хүчин чадал Хятадаас их юм худалдаж авч чадахгүй болчихоод байна. Ийм үед бусад орон яадаг вэ гэвэл дэлхийн зах зээл юм уу, хоёр орны хооронд тохиролцоо хийгээд том зээлийг урьдчилаад авдаг. Хэрвээ манайх ингэж чадвал ажлын байртай, орлоготой болж чадна. Одоо бид Хятадтай тохиролцоод зээл авмаар байна. Эсвэл зарим нүүрсээ зараад, ойрын 10 жилийн мөнгөө урьдчилаад авчихвал орло­готой, ажлын байртай, тоног тө­хөөрөмжтэй болно. Тэгэхгүйгээр аажуу­хан төсвөөрөө орлого олоод, хөг­жинө гэвэл манайх 100 жил энэ хэвээрээ л байна. Төсвөөрөө хөгжсөн улс дэлхийд байдаггүй. Манайх шиг ингэж улсаа 20 жил төсвөөрөө хөгжүүлэх гэж оролдож байгаа улс байхгүй.
-Дэлхийн хямрал хэзээ шувт­рахыг мэдэхгүй. Манайх үнэхээр бод­логын алдаанаасаа болж илүү их хямарч байгаа бол хямралаас га­рах арга зам бидэнд бий болов уу?
-Хамгийн нэгдүгээрт манайх бодло­гоо хөгжил, бүтээн бай­гуулалт руу чиглүүлмээр байна. Биз­несийн таатай орчныг дэмжсэн бодлого явуулах хэрэгтэй. Сүүлийн жи­лүүдэд манайх төсвийн ажилт­ныг дэмжсэн бодлого явуулснаар ца­гаан цамцтан, хүнд сурталтнууд олширсон. Баялаг бүтээдэг хүмүүст дарамт шахалт нь улам бүр нэмэгдсэн. Мэргэжлийн шалгалт, татварын шалгалт, аудит, байцаалт нь хэт олширсноос болж бизнесийн орчин муудаж байна. Бизнес хий­хийн оронд төсвийн цалинтай манаач хийх нь дээр юм гэдэг ойл­голт бий болж эхэлсэн байна. Ма­териаллаг баялаг бүтээдэг хү­мүүс ихэссэнээр төсвийн орлого нэ­мэгддэг гэдгийг л бид сайн ухаарах хэрэгтэй байгаа юм.

“Өглөөний сонин” №113 (688) 2009-06-15

Анод банкны талаар таагvй мэдээлэл гарахын тvрvvчээр хадгаламж эзэмшигч, харилцагчдын дунд "Анод дампуурах уу" гэдэг асуултыг тавьж ирсэн. "Анод" дампуурах нь гэсэн шуугиантай зэрэгцэн Монгол банкны зvгээс ажлын хэсэг томилон тус банкны vйл ажиллагаанд ээлжит шалгалт хийсэн. Ингэхдээ зохистой удирдлагын зарчим алдагдаж, харилцах, хадгаламжийн мөнгө их хэмжээгээр гадагшилсныг тогтоож Монголбанкнаас 2008 оны сvvлчээр тус банкыг хяналтдаа авч vйл ажиллагааг нь тогтворжуулах, хадгаламж эзэмшигчдийн мөнгөний баталгаатай байдалд анхаарах vvрэг бvхий бvрэн эрхт төлөөлөгчөө тус банкинд томилсон. Ингэснээр "Анод"-ын vйл ажиллагаа хэвийн vргэлжилнэ гэсэн мэдээллийг өгч байлаа.

Бvрэн эрхт төлөөлөгч томилсноор Монголбанк алдаагаа засах нь, "Анод"-ын vйл ажиллагаа хэвийн болох нь гэсэн хvлээлт нийгэмд vvссэн. Гэвч энэ нь тийм ч бодитой биш гэдэг нь нотлогдсоор байна. Тухайлбал, "Анод"-ын vйл ажиллагааг тогтворжуулж сайжруулах, харилцлагч болон хадгаламж эзэм-шигчдийн мөнгөний баталгаатай байдалд анхаарал тавих vvрэгтэйгээр томилогдсон бvрэн эрхт төлөөлөгч С.Наранжаргал болон албаны бусад хvмvvсийн хийсэн ажил гэвэл 250 орчим ажилтныг цомхтгож, 12 газрын талыг нь татан буулгаж, есөн салбарыг нь алга болгожээ.

Өөрөөр хэлбэл, "Анод"-ын vйл ажиллагааг нь тогтворжуулж, харилцагчдыг татах байтал тогтворгvй байдал vvсгэж, халаа сэлгээ хийснээр харилцагчдыг бужигнуулж орхиж. Мөн ажил сайжруулах нэрээр ажилчдыг нь халжээ. Vvрэг хvлээж, ажил сайжруулахаар очсон бvрэн эрхт төлөөлөгч ажлаа сайн хийж гvйцэтгэх учиртай. Очсон газраа яавал өөд татах вэ, яаж ажлыг нь сайжруулах вэ гэж бодох нь тvvний vvрэг юм. Гэтэл усан амлаж, элдвээр муулж, хэвлэл, мэдээллээр сенсаац, шуугиан тарьж байсан хэмээн банкны ажилчид шvvмжилсэн нь бий. Зээлдэгчидтэй нэг бvрчлэн уулзаж, хуримтлал бий болгох, "Анод"-ын данс руу мөнгө оруулах vvрэг хvлээсэн атал бvрэн эрхээрээ далайлган утас, унаа, хоол, унд, цалингийн зардал хэмээн 3-5 сая төгрөг гаргуулан хувийн хэрэгцээнд зарцуулсан тухай банкны ажилчид гомдоллож байгаа сурагтай.

"Анод"-ын ажилчдаас Монголбанкны удирдлагад хандан Бvрэн эрхт төлөөлөгч гэх банкны тогтолцооны талаар бvрэн бус мэдлэгтэй, vл бvтэх хvмvvсээ татаж ав гэсэн утга бvхий захидал, албан бичиг маягийн шаардлагыг хvргvvлсэн гэнэ.

Resource: Seruuleg

Дээрх дөрвөн салбарын зарим ажилтныг ажлаас нь хална гэж БЭТ бидэнд хэллээ. Харин бүх ажилчдыг хална. Тэгээд 2 сарын цалинтай тэнцэх бэлэн мөнгө олгоно гэсэн зөрүүтэй мэдээллийг ажилтнуудад тэрээр өгсөн байна. Гэтэл хөдөлмөрийн хуулинд гэнэт халагдсан тохиолдолд ажилтанд 3 сарын цалинтай тэнцэх мөнгөнөөс доошгүй хэмжээний мөнгийг олгохоор заасан ч БЭТ-ийн зүгээс ажилчдад хоёр сарын тэтгэмж олгохоор болсныг шударга биш гэж Анод банкны ажилчдын түр хорооныхон үзэж, эсэргүүцлээ.

Анод банк 6000 зээлдэгчид 172 тэрбум төгрөгийн зээлийг олгожээ. Үүний 60 тэрбумын зээлийг нь хууль хяналтын байгууллага баталгаажуулахаар шалгаж байгаа юм байна. Тэгэхээр үндсэндээ 110 тэрбум төгрөгийн найдвартай зээлийг олгосон. Гэсэн ч эргэн төлөлт нь удаашралтай байгаа учраас банкныхаа үйл ажиллагааг хумихаас өөр аргагүй. Цаашид ч ийм бодлого баримтлах талаараа БЭТ ярилаа. Өнгөрөгч 12 сараас МБ өөрийн БЭТ-өө томилон Анод банкийг банкны системээс тусгаарласан ч үйл ажиллагаа нь сэргэхгүй салбарын тоогоо цөөлж, ажилчдаа цомхотгосоор хагас жилийн нүүрийг үзэж байна.

“Анод” банкны ажилчдын түр хорооноос Монголбанкны бүрэн эрхт төлөөлөгч С.Наранжаргалтай холбоотой мэдээллийг сэтгүүлчдэд өглөө. Тэдний хэлснээр Монголбанкнаас тус банкинд томилогдсон бүрэн эрхт төлөөлөгч гэх С.Насанжаргал нь хувьдаа их хэмжээний мөнгө завшиж буй гэнэ. Сарын таван сая төгрөгөөр цалинждаг тэрбээр “Анод” банкны үйл ажиллагааг сайжруулах үүргээ биeлүүлж чадахгүй байгаа гэдгийг ажилчдын түр хорооныхон ярьсан.

“Анод"-ын үйл ажиллагааг тогтворжуулж сайжруулах, харилцлагч болон хадгаламж эзэмшигчдийн мөнгийг баталгаатай байдалд оруулах үүрэгтэйгээр томилогдсон бүрэн эрхт төлөөлөгч С.Насанжаргал болон албаны бусад хүмүүс энэ хугацаанд 250 орчим ажилтныг цомхотгож, есөн салбарыг нь татан буулгах л ажил хийсэн байна. Эдийн засгийн хэмнэлт орон тооны цомхотгол нэрийн дор олон ажилтныг халсан хэрнээ сард таван сая төгрөгөөр цалинжиж байгаа түүнийг Монголбанкны eрөнхийлөгч П.Пүрэвдорж эргүүлэн татах нь зүйтэй хэмээн үзэж байгаагаа илэрхийлсэн. Түүнчлэн ажлаа хийж чадахгүй “Анод”-оос багагүй мөнгийг хувьдаа завшиж байгаа С.Насанжаргалыг 30 сая төгрөгийг буцааж Анод банкинд өгөхийг шаардаж байгаа юм байна.

250 хүнийг ажилгүй болгосон хэрнээ өөрөө сард таван сая төгрөгөөр цалинждаг, “Анод” банкны санхүүгийн байдлыг сайжруулах нь байтугай хувьдаа мөнгө завшин сууж байгаа түүнийг Монголбанкнаас томилогдсон бүрэн эрхт төлөөлөгчийн ажилд тэнцэхгүй байгааг ч тэд холбогдох албаны хүмүүсийн сонорт хэвлэлээр хандаж хүргэхийг хүсчээ. Мөн төрөөс хадгаламжинд гаргасан баталгааны дагуу дансны үлдэгдэлд байгаа 50 тэрбум төгрөгийг эргэлтэд оруулсан бол “Анод”-ын санхүүгийн байдалд эeрэг үзүүлэлт гарч болох байсныг ч хэллээ.

Эдийн засгийн хямрал, санхүүгийн хэмнэлт гэдгээр далимдуулан ажилчдаа халах, салбар хороодыг татан буулгахаас өөр “Анод”-ын үйл ажиллагааг сайжруулах, хэвийн болгоход анхаарахгүй харин ч хувьдаа мөнгө идээд сууж байгаа Монголбанкны бүрэн эрхт төлөөлөгчтэй эвлэрч чадахгүй байгаагаа ийнхүү “Анод” банкны ажилчдын түр хорооноос мэдэгдсэн юм.

Ж.ГЭГЭЭ

“Анод” банкны асуудал өнөө хэр нь үргэлжилсээр байна. Иргэд, харилцагчид нь 90 гаруй тэрбум төгрөгийг хадгаламжаасаа татаж, Засгийн газар замын сангийн санхүүжилтэд олгох байсан 40 тэрбум төгрөгийг шилжүүлэх нь саатсанаар дампуурлаа зарласан тус банкыг Монголбанкны удирдлагууд зохион байгуулалттайгаар ийм байдалд оруулсан гэж үзэгсэд олон бий. Харин энэ бүх асуудлыг намжаах санаатай Монголбанкнаас итгэмжлэгдсэн Бүрэн эрхт төлөөлөгч тус банкинд томилсон нь эдүгээ “нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов” гэгч болжээ.

Ийн хэлэх болсон нь “АНОД” банкны толгой Монголбанкинд шилжсэнээс үүдэлтэй. Учир нь Монголбанкнаас томилогдсон итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ирсэн даруйдаа 550 гаруй ажилтантай томоохон байгууллагыг цомхотгож, 250 ажилтантай болгов. Харин үүнийг эсэргүүцсэн банкны ажилтнууд суулт зарлан, өлсч хүртэл тэмцээд баралгүй Бүрэн эрхт төлөөлөгч С.Насанжаргалыг орхих болсон гэнэ. Гэхдээ тэд бас бууж өгөх дургүй байгаа бололтой. Учир нь “АНОД” банкны ажилтнууд Монголбанкны Ерөнхийлөгч Л.Пүрэвдоржид Бүрэн эрхт төлөөлөгчийг буцаан татах тухай захидал хүргүүлжээ.

Тэд захидалдаа, “Монгол банкны Бүрэн эрхт төлөөлөгч өөрийн багийн хамт 2008 оны арванхоёрдугаар сарын 10-ны өдөр “АНОД” банкинд ирж ажилласнаас хойш хагас жил боллоо. Бүрэн эрхт төлөөлөгч томилогдон ирэхдээ “АНОД” банкны ажиллагааг тогтворжуулж, хэвийн ажиллуулах болно хэмээн мэдэгдэж байсан. Гэтэл өнөөдөр “АНОД” банк сэргэсэнгүй. Бүрэн эрхт төлөөлөгч ирснээр, төрөөс хадгаламжинд баталгаа гаргасан хуулийн дагуу олгогдсон хадгаламж эзэмшигчдийн мөнгийг олгосон.

Томоохон зээлдэгч нартай уулзсан боловч үр дүн гаргасангүй. Тодруулбал зээлийн эргэн төлөлт хийгдсэнгүй. Харилцах данстай иргэд байгууллагуудын мөнгийг бага ч гэсэн олгож байна.
Хамгийн гол нь Бүрэн эрхт төлөөлөгч харилцагчдын харилцах данснаас мөнгийг нь гаргаж өгөөд шагнал маягаар хувь авдаг гэсэн яриа байнга гарч байгааг шалгаж өгнө үү.
“АНОД” банкны алдагдлыг багасгахын тулд зардал хэмнэхээр дараах ажлуудыг хийсэн. Банкны 12 газрын зургааг нь, есөн тооцооны төв, дөрвөн кассыг татан буулгасан. Олон нийтэд банкны үйл ажиллагаа хумигдсан мэтээр ойлгуулж, хадгаламжийн гарах урсгалыг нэмэгдүүлсэн. Тухайн үед ажиллаж байсан 450 орчим ажилтнаас 230 гаруй ажилтныг нь цомхотгосон. Ажилтнууд дунд айдас бий болгож, ажиллах урам зоригийг нь хаасан. Захирлуудын цалинг 60 хувиар хассан. Бүрэн эрхт төлөөлөгчийн зөвлөл өөрсдөө тус бүр 3-5 сая төгрөгийн цалин авч, унаа, утасны хангамж эдэлж, зардлыг нэмэгдүүлсэн. Зээлийн эдийн засагч нарын таксины болон утасны төсвийг хассан. Эдийн засагч нар буюу банк зээлдэгчидтэйгээ холбоо тасарсан. Бүрэн эрхт төлөөлөгчийн зүгээс банкны үйлчилгээг хадгаламж, зээл гэдгээс илүүгээр сэтгэх чадваргүй гэдгээ нотолж “АНОД” банкны төлөө ямар ч сэтгэлгүй ажиллаж, юу ч хийсэнгүй. Бидний хувьд өмнөх шигээ бүх үйлчилгээгээ үзүүлэх боломжгүйг ойлгож байгаа боловч дараах үйлчилгээнүүдийг явуулах боломж бүрэн байсан гэж үзэж байна.

Төрөөс хадгаламжинд гаргасан баталгааны дагуу одоо үлдэгдэл 50 орчим тэрбум төгрөг “АНОД” банкны дансанд байгаа. Энэ мөнгийг сул байлгаж байснаас эргэлтэд оруулж ашиг олж болно. Тухайлбал, Валют арилжаа, богино хугацаат зээл гэх мэтээр. Нэмж хадгаламж татах. Одоогоор төрөөс хадгаламжинд гаргасан баталгааны дагуу “АНОД” банк бэлэн мөнгөний нөөц сайтай байгаагаа ашиглах боломжтой. Дотоод гуйвуулгын үйлчилгээ, Дебют картын үйлчилгээ зэргийг ч явуулж болох байсан. Гэтэл эдгээр үйлчилгээг явуулахын оронд Бүрэн эрхт төлөөлөгч С.Насанжаргал нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр ярилцлага өгөхдөө банкнаас цалин авдаггүй юм шиг, байнга банкныхаа эсрэг мэдээлэл өгч ажиллагааг хумьж байна…” Мөн “Монгол банкны удирдлагууд та бүхэн дараах хүсэлтүүдийг хүлээн авч шийдвэрлэж өгнө үү. “АНОД” банкны бусад үйлчилгээг зогсоосон Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн тушаалыг хүчингүй болгож, үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулах боломжоор хангах. Бүрэн эрхт төлөөлөгч С.Насанжаргалыг яаралтай өөрчлөх. Ингэхдээ “АНОД” банкинд юу ч хийгээгүй тул ажиллаж байхдаа авч байсан сар бүрийн таван сая төгрөгийн цалин болох 30 сая төгрөгийг эргүүлэн төлүүлэх. Өндөр цалин, хангамжтай хэрнээ хийсэн ажилгүй сууж байгаа Бүрэн эрхт төлөөлөгчдийн зөвлөлийн гишүүдээ цөөлж татаж авах…” гэх мэтээр дурдсан байв.

Resource: Mongoliin Medee

Хуулийнхний ганц нэгхэн нотлогдоогүй баримт үзүүлчихээд хэв­лэ­лийн­хэнд гайхуулдаг тайлбар бүрт нь “Анод” банкны гүйцэт­гэх захирал Д.Энхтөр баримт­тайгаар няцаалт өгч чаддаг. Тиймээс зарим нэр бүхий улстөрч­дийн хэлснээр “Анод” банкийг дампууруулах сонир­хол хэн нэгэнд бий гэдэг нь оргүй зүйл биш бололтой.

Дэлхийн эдийн засгийн хям­рал манай улсад нөлөөлж эхэлсэн эхний хэдэн сард “Анод” банк нь 90 тэрбум төг­рөгөө цөөн тооны зээлдэгчдэд гаргачихаад байсан хэрнээ монголын банк санхүүгийн 15-16 хувийг дангаараа үүрч байсан гэдэг. Тэгээд ч улсдаа ганц үндэсний хөрөнгө оруу­лагчтай байгууллага гэдгээрээ бахархаж, 400-500 хүнийг ажлын байраар хангадаг нүсэр байгууллага байжээ. Гэтэл “Эдийн засгийн хямрал” гэсэн худал “шуурганд” өртөн, түүнийг нь засаж залруулах гэж байна гэсэн эрх мэдэлтнүүдийн “ачаар” эсэргээрээ манай улсад банк санхүүгийн үндэсний хэмжээний хямрал учрах аюул ойрхон болжээ.

Тэгээд ч тус банкны дампуурал хэнд ашигтай вэ. Мэдээжийн хэрэг их хэмжээний мөнгөн зээл авсан томоохон компаниудад. Ингэж хэлж байгаагийн учир нь эдийн засгийн хямралыг манай улсад нөлөөлөх эхний хэдэн сард “Анод” банкнаас эх хэмжээний мөнгөн зээл авсан томоохон компаниуд зээлийнхээ эргэн төлөлтийг бүр мөсөн зогсоосон байдаг. Эх сурвалжийн мэдээлснээр тус банкны гүйцэтгэх захирал Д.Энхтөр хямрал ойртож байсан үед зээлээ олж авахын тулд томоохон зээлдэгч нар руу утасдан эргэн төлөлтөө яаравчлахыг шаардсан байна. Гэтэл авах үедээ бөхийсөн эрхмүүд өгөх цаг нь ирэхэд түүнийг элдвээр доромжлон “Чамайг нөгөө хоёртой чинь хамтатгаад шоронд хатаачихаж чадна шүү” хэмээн дарамталж байсан удаатай гэнэ. Тухайн үед банкны удирдлага тэдниЙ хэлсэн зүйлийг тоогоогүйн зэрэгцээ зээлүүлсэн мөнгөө хүүний хамтаар нэхэмжилсээр л байсан аж. Харин өнөөдөр тус банкны удирдлагыг заналхийлсэн этгээдүүдийн хүссэнээр “Анод” банкны эзэд тоо ёсоороо шоронд хатаагдаж байгаа болохоор томоохон зээл хүртэгчдийн хэлсэн зүйл бодитоор биелэлээ олчихжээ гэхэд болно. Тиймдээ ч хуу­лийн­хан хувьцаа эзэмшигчдийг нь хохирогчоор байцааж, зо­хион байгуулалтайгаар банкийг дампууруулах хүсэлтэй нэгэнд үйлчилж байгаа нь үнэн болж таарлаа. Ямартай ч тус банкны удирдлагуудыг заналхийлсэн эрхмийн нэрийг энэ удаа бичих­гүй ч “Анод” банкны хамгийн том зээлийг “Монгол газар” компанийн Л.Мянганбаяр тэргүүтэй хүмүүс авсан бөгөөд багаар бодоход тэд нэг сая ам.доллар зээлдсэн гэдэг.

Хэрэв тус банкийг ганц нэг­хэн хүний явуулгаар дампуу­ралд албан хүчээр хүргэх аваас Олон улсын валютын сангаас манай улсад урт хугацааны зээл олгох нь ч бүтэхгүй болох гэнэ. Учир нь тэд манай эрх мэдэлтнүүдийг “Банкны эрсдэлтэй асуудалд хэрхэн ханддаг, зээлдэгчдээсээ мөнгөө буцаан авах зэргийг анхааран үзэж, “Анод” банкны асуудлыг яаж шийдэхийг нь харъя” гэдэг шаардлага тавьсан байна. Харамсалтай нь энэ бүхэн эрх мэдэлтнүүдэд хамаагүй юм шиг байна. Тиймдээ ч зөвхөн хар амиа хичээж бусад нь, эх орон нь яах нь падлийгүй мэтээр аашлан, толгойгоороо банкаа авч яваа гурван хүнийг замаасаа зайлуулахаар хичээж явна.

Ийм байхад хийгээгүй хэргээ хүлээн, бүтээсэн бүхнээ алдсан “Анод” банкны удирдлага өлсгөлөн зарлахгүй гээд ч яах юм билээ. Үүсгэсэн компанийг нь “Дампуурахад хүрлээ, эргээд аврах ямар ч арга байхгүй” гээд улайран зүтгэж байгаа хүмүүст “Бид өөрсдөө банкныхаа үйл ажил­лагааг хэвийн явуулж, хөл дээр нь босгож чадна. Шоронгоос гаргаад, гадуур байцаагаач, хаашаа ч зугтахгүй” гэдгийг олон ч удаа хэлж, гуйсан. Гэтэл өнөөдрийг хүртэл энэ бүхэнд хариу арга хэмжээ авахгүй байсаар нэгэн эрдэнэт хүний амь нас хутганы ирэн дээр ирчихээд байна. Нотлогдоогүй баримтаар шоронд орсон банк­ны удирдлага эрүүл саруул, бие чийрэг залуус байсан. Харин өнөөдөр ямар болчихоод бай­гааг хэн бүхэн мэднэ. Тэр ч бүү хэл гүжирдлэгэнд орчихоод шоронд хатаагдахгүй гэсэндээ өлсгөлөн зарлаж байсан Д.Энх­төрийн биеийн байдал эрс муудахад албан хүчээр эмчил­гээнд явуулсан. Н.Даваагийн бие ч тааруу байсан учраас эмнэлэгт хэвтүүлсэн. Гэтэл тэдний биеийн байдал сайж­раад ирэхэд баривчлан хорих шийдвэр дахиад л гаргачихлаа. Арай тэднээс ямар ч байцаалт авахгүй атлаа шоронд хийж таваа хангачихаад, бие нь муудахаар эмнэлэгт албан хүчээр хэвтүүлэн хөл дээр нь босгоод дахин шоронд нь хийх тоглоом тоглоод байгаа юм биш биз дээ. Тэгээгүй л юм бол мөрдөн байцаах хугацаа нь дуусчихаад байхад яагаад хорьж саатуулах шийдвэр гаргадаг байна вэ. Энэхүү үйл явдлыг хуульчид ч эсэргүүцэж байгаа. Учир нь мэдүүлэг, бай­цаалт авахгүй атлаа хэрэг нь шийдэгдээгүй сэжигтнийг олон сараар хорих нь харгислаж байцаах аргад хамаарагддаг гэнэ.

Resource: Niigmiin Toli